Ουκρανικό: Διπλωματικό θρίλερ με τρεις παίκτες
Την αποχώρηση των ρωσικών δυνάμεων από την Κριμαία ανακοίνωσε η Μόσχα, χωρίς να πείθει ΕΕ και ΝΑΤΟ για τις αγνές και ειλικρινείς προθέσεις της στo ουκρανικό ζήτημα. Επιφυλάξεις εκφράζει η Ουάσιγκτον, και στάση αναμονής, απογοήτευση και καχυποψία το Λονδίνο. Την ίδια ώρα, το ευρώ «αναρρώνει» σταδιακά και σταθερά μετά τα απανωτά πλήγματα, απότοκο ενός επαπειλούμενου πολέμου. Στο επίκεντρο των εξελίξεων βρίσκεται και πάλι ο Βλαντίμιρ Πούτιν, έχοντας ανακτήσει πρωταγωνιστικό ρόλο στα τεκταινόμενα στην Ανατολική Ευρώπη, με την πολύτιμη -όπως αποδείχθηκε- επανενεργοποίηση του γαλλογερμανικού άξονα.
«Οι πόλεμοι στην Ευρώπη σπανίως ξεκινούν Τετάρτες», δηλώνει περιπαικτικά ο πρέσβης της Ρωσίας στην ΕΕ, Βλαντίμιρ Τσίζοφ, σε μια στιγμή κατά την οποία το Κρεμλίνο και οι αποφάσεις που λαμβάνονται σε αυτό συγκεντρώνουν όλα τα φώτα της δημοσιότητας. Ανάμικτα ήταν τα συναισθήματα και οι αντιδράσεις από την αποτροπή, προς ώρας, ενός πολέμου στα ανατολικά της γηραιάς ηπείρου, με τον Πούτιν να αναδεικνύεται σε κεντρικό πρόσωπο των εξελίξεων.
Κομβικό σημείο στις επάλληλες διαπραγματεύσεις για την αποκλιμάκωση της ουκρανικής κρίσης πρέπει να θεωρείται η συνάντηση του Γερμανού καγκελαρίου Όλαφ Σολτς με τον Πρόεδρο της Ρωσίας. Υλοποιώντας τις προτροπές και εν πολλοίς εντολές του DBI -γερμανικού ΣΕΒ-, εκπορευόμενες από τη βεβαιότητα πως «ένας πόλεμος με την Ουκρανία σε ευρωπαϊκό έδαφος θα ισοπέδωνε τη βιομηχανία της Γερμανίας», ο Σολτς έκανε τη «βρόμικη δουλειά». Αντιλαμβανόμενος τις βαρύτατες επιπτώσεις που θα είχε στη γερμανική οικονομία το ενδεχόμενο να πληγούν και εν τέλει να διαρραγούν οι εμπορικές σχέσεις Μόσχας – Βερολίνου, «έβγαλε τα κάστανα από τη φωτιά» και πέτυχε μια σημαντική αποσυμπίεση, ενταγμένη στη λογική των Γερμανών βιομηχάνων που σε κάθε τόνο εξηγούν πως «επ’ ουδενί λόγω δεν πρέπει να επιβληθούν οικονομικές κυρώσεις στη Μόσχα».
Η παρθενική διπλωματική εμφάνιση του καγκελαρίου Σολτς – Πώς σκέπτεται το Βερολίνο
Μετά είναι όπως και πριν, συνηθίζεται να λέγεται μετά από μια δύσκολη διαπραγμάτευση. Με νικητές και ηττημένους σε έναν πόλεμο νεύρων, όπως εύστοχα παρατηρεί πρωτοσέλιδα η εφημερίδα Die Welt. Αλλά υπήρχαν νικητές και ηττημένοι μετά τη χθεσινή συνάντηση Σολτς – Πούτιν στο Κρεμλίνο, που αποτελεί και το βάπτισμα του πυρός στην εξωτερική πολιτική για τον Γερμανό καγκελάριο; Η απάντηση δυσκολεύει τους Γερμανούς σχολιαστές.
«Καλά προετοιμασμένος»
«Εάν κάποιος αναζητήσει ένα σύμβολο για τη νεαρή εξωτερική πολιτική του καγκελαρίου, θα το βρει σε ένα έπιπλο» επισημαίνει, με δόση ειρωνείας, ο αρθρογράφος, προσθέτοντας: «Όλα είναι πάνω στο τραπέζι, είναι η στάνταρντ απάντηση που έχει δώσει εκατοντάδες φορές ο Σολτς στην ερώτηση εάν η Γερμανία, ακόμη και σε περίπτωση πολεμικής σύγκρουσης με την Ουκρανία, θα διατηρήσει τη λειτουργία του αγωγού μέσω της Βαλτικής, αλλά απέφευγε συστηματικά να τον κατονομάσει. Την Τρίτη το μεσημέρι ο Σολτς κάθισε, λοιπόν, στο τραπέζι. Είναι παράλογα μεγάλο. Το μαρμάρινο έπιπλο, με προέλευση από την Ιταλία, βρίσκεται στην καρδιά της ρωσικής εξουσίας. Και ο Σολτς κάθεται ακριβώς απέναντι από τον Πούτιν, αλλά μέτρα μακριά, λόγω πανδημίας. Αυτό που πριν από λίγα χρόνια θα έμοιαζε με σάτιρα συμβολίζει την παράνοια του Ρώσου Προέδρου για το ενδεχόμενο να κολλήσει κορωνοϊό». Εικόνες που σε περίοδο κατά την οποία διακυβεύονται η ειρήνη και η ασφάλεια στην Ευρώπη αποτυπώνονται και αποκτούν άλλη ιδιαίτερη σημειολογία.
Και επί του περιεχομένου; Κατ’ αρχάς, εύσημα στον Σολτς δίνει αρθρογράφος της Frankfurter Allgemeine Zeitung. «Ο καγκελάριος πήγε πολύ καλά προετοιμασμένος στη συζήτηση με τον Πούτιν» σημειώνει. «Μυήθηκε στις λεπτομέρειες των συμβολαίων (σ.σ.: σχετικά με τον αγωγό φυσικού αερίου), συνομίλησε με Γερμανούς και ξένους ειδικούς για τη Ρωσία, διά ζώσης και διαδικτυακά. Ακόμα και με την προκάτοχό του Άνγκελα Μέρκελ αντάλλαξε απόψεις για τον Πούτιν, η οποία τον ξέρει από άπειρες συναντήσεις και τηλεφωνήματα των τελευταίων 16 χρόνων, καλύτερα από τους περισσότερους Δυτικούς πολιτικούς».
Αλλά γρήγορα γίνεται σαφές, όπως επισημαίνει στο σχόλιό της η Tagesschau.de, ότι τις εκτιμήσεις των δύο ηγετών χωρίζουν κόσμοι ολόκληροι. «Ακόμη κι αν οι διαπραγματεύσεις συνεχιστούν επί μήνες και οι δύο πλευρές είναι διατεθειμένες να προσεγγίσουν η μια την άλλη, προς το παρόν είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς πώς θα ξεπεραστούν τα ρήγματα. Είναι αδύνατο για τη Δύση να ανταποκριθεί στις μαξιμαλιστικές απαιτήσεις του Πούτιν για ματαίωση της προς Ανατολάς διεύρυνσης του ΝΑΤΟ. Ο Ρώσος Πρόεδρος έκανε σαφές ότι δεν αρκείται σε προφορικές υποσχέσεις της Δύσης, επιμένοντας σε γραπτές εγγυήσεις ότι στο ορατό μέλλον το ΝΑΤΟ δεν θα προχωρήσει σε διεύρυνση προς Ανατολάς. «Ο Σολτς απέδειξε στη Μόσχα διπλωματική επιδεξιότητα και ανάστημα, απορρίπτοντας μάλιστα και το αφήγημα του Πούτιν που παρουσίασε το ΝΑΤΟ ως επιτιθέμενο στην πρώην Γιουγκοσλαβία» αναφέρεται.
«Πολύ νωρίς για λήξη συναγερμού»
Στην επόμενη ημέρα στρέφει το βλέμμα του ο σχολιαστής της Südwest Presse, που κυκλοφορεί στην πόλη Ουλμ. «Μπορούμε να κάνουμε λόγο για ύφεση μετά την επίσκεψη Σολτς; Ή ξεκινά σήμερα παρά τη μερική απόσυρση των ρωσικών δυνάμεων ένας πόλεμος κατά της Ουκρανίας, όπως προφητεύουν αμερικανικές πηγές;» διερωτάται. «Το πρώτο θα ήταν μια ευτυχής σύμπτωση, το δεύτερο μια καταστροφή για τη διπλωματία. Από διπλωματικούς διαύλους στέλνονται σήματα ότι η Ουκρανία θα ήταν διατεθειμένη να παγώσει την επιθυμία της για ένταξη στο ΝΑΤΟ ώστε να αποτρέψει τη Ρωσία από τα επιθετικά της σχέδια. Βέβαια, το τίμημα θα ήταν υψηλό, γιατί έτσι παραιτείται από τμήμα της κυριαρχίας της. Για να εξασφαλιστεί διαρκής ειρήνη στην Ευρώπη θα πρέπει να ακολουθήσουν σοβαρές διαπραγματεύσεις, στις οποίες όλοι θα πρέπει να είναι πρόθυμοι να κάνουν παραχωρήσεις».
Μία ημέρα μετά τη συνάντηση Σολτς – Πούτιν απομακρύνθηκε ο κίνδυνος πολέμου, διαβεβαιώνει σήμερα ο Ρώσος πρέσβης στην ΕΕ; «Είναι ωστόσο νωρίς για λήξη του συναγερμού, όσο δελεαστική κι αν είναι η λαχτάρα για ειρήνη» επισημαίνει η Stuttgarter Zeitung. «Το πόσο επικίνδυνη παραμένει η κατάσταση γύρω από την Ουκρανία δείχνει η πρωτοβουλία της ρωσικής Δούμας να αναγνωρίσει τις περιοχές που βρίσκονται υπό τον έλεγχο των αυτονομιστών. Η κυβερνοεπίθεση που αναφέρθηκε στο υπουργείο Άμυνας στο Κίεβο δεν συμβάλλει προφανώς στην ύφεση, μάλλον το αντίθετο».
Ο ρόλος του Μακρόν
Το έδαφος, ωστόσο, είχε προετοιμάσει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο ο Πρόεδρος της Γαλλίας και προεδρεύων του Συμβουλίου της ΕΕ για το τρέχον διάστημα. Ο Εμανουέλ Μακρόν μετέβη εσπευσμένως στο Κρεμλίνο, όπου σε μια πολύωρη συνάντηση με τον Ρώσο ομόλογό του μετέφερε τις κοινές θέσεις του γαλλογερμανικού άξονα και τις εφικτές και αμοιβαίως συμφέρουσες διεξόδους από την ουκρανική κρίση. Βερολίνο και Παρίσι δείχνουν να έχουν ευθυγραμμιστεί απέναντι στη βρετανική και αμερικανική δυσπιστία και εμμονή για οικονομικές κυρώσεις.
Τα γαλλικά ΜΜΕ αντικατοπτρίζουν την εμφανή ικανοποίηση του Μεγάρου των Ηλυσίων -όπως και του Βερολίνου- απέναντι στην αποχώρηση των ρωσικών στρατευμάτων από την Κριμαία, χωρίς να επικεντρώνονται σε δηλώσεις δυσπιστίας για το αποτέλεσμα των πρωτοβουλιών της Μόσχας.
Δυσπιστία και επιφυλάξεις από ΗΠΑ, ΕΕ, ΝΑΤΟ
Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, προειδοποίησε εναντίον των «άσκοπων θανάτων και της καταστροφής» που θα προκαλούσε η Μόσχα αν εισέβαλλε, κάνοντας λόγο για διεθνή οργή με την οποία θα ερχόταν αντιμέτωπος ο ισχυρός άνδρας του Κρεμλίνου.
Για αντικρουόμενα μηνύματα έκανε, επίσης, λόγο η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. Μιλώντας στην Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στο Στρασβούργο, ανέφερε: «Χθες η Ρωσία έστειλε αντικρουόμενα μηνύματα. Από τη μία, οι Αρχές ανακοίνωσαν την αποχώρηση των ρωσικών στρατευμάτων και, από την άλλη, η Δούμα ψήφισε υπέρ της επίσημης αναγνώρισης του Ντονέτσκ και του Λουχάνσκ ως ανεξάρτητων Δημοκρατιών (…). Αντιμετωπίζουμε τη μεγαλύτερη συσσώρευση στρατευμάτων σε ευρωπαϊκό έδαφος από τις πιο σκοτεινές μέρες του Ψυχρού Πολέμου».
Τέλος, ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ, Γενς Στόλτενμπεργκ, προέτρεψε ξανά τη Μόσχα να αποδείξει ότι πράγματι αποσύρει τα στρατεύματά της. «Μένει να δούμε αν υπάρχει ρωσική αποχώρηση. Αυτό που βλέπουμε είναι ότι έχει αυξηθεί ο αριθμός των στρατευμάτων και ότι περισσότερα στρατεύματα είναι καθ’ οδόν», είπε ο Στόλτενμπεργκ στους δημοσιογράφους κατά την έναρξη της συνάντησης των υπουργών Άμυνας της Συμμαχίας, στις Βρυξέλλες. Από την πλευρά της, η Μόσχα έσπευσε να δηλώσει: «Κάνετε λάθος».
«Αναρρώνει» το ευρώ
Ενισχύεται και σήμερα το ευρώ έναντι του δολαρίου, δείχνοντας να συνέρχεται από το σοκ. Στην αγορά συναλλάγματος, το ευρώ έναντι του δολαρίου σημειώνει άνοδο σε ποσοστό 0,26% και διαμορφώνεται στα 1,1393 δολάρια, ενώ βρίσκεται στα 131,8070 γεν, στο 0,8400 με τη στερλίνα και στο 1,0536 με το ελβετικό φράγκο.